Verstilling

De herfstvakantie staat voor de deur, en dat is buiten goed merkbaar. Zelfs in Utrecht, waar ik dit stukje schrijf, zie je het. De bladeren aan de bomen langs de Oudegracht kleuren prachtig geel, en het vallende blad maakt de straten goudbruin. De natuur trekt zich terug, klaar om energie op te doen voor de lente, wanneer alles weer in bloei staat. Het is een ritme dat ons als mens veel kan leren.

Ik herinner me vanuit mijn jeugd nog hoe het weekend voelde als een pauze in de week. De winkels waren beperkt open, de krant viel op vaste tijden op de mat, en eens in de twee weken kwam er een leesmap met tijdschriften in de brievenbus. Het voelde alsof de tijd langzamer ging. Er was meer rust, ritme en stilte.

Tegenwoordig is dat anders. We worden constant geïnformeerd, 24 uur per dag, zeven dagen per week. Het nieuws komt niet langer alleen via de krant of het journaal, maar stroomt binnen via internet en sociale media. Instagram, TikTok, en Facebook voeden ons met een eindeloze stroom berichten, video’s en updates. De technologie heeft ons ritme veranderd en de informatie die we krijgen is vaak kwantitatief meer, maar kwalitatief minder. Ging het vroeger nog over informatie, nu schuilt zich toch vooral het verdienmodel achter de vele berichten. Algoritmes en AI spelen daarin een grote rol.

Waar informatie vroeger in blokken kwam, bewust en selectief, wordt het ons nu zonder pauze aangeboden. En dat heeft gevolgen voor onze rust en ons vermogen om echt stil te staan.

Daarom is het verbod op mobieltjes op scholen een stap in de goede richting. Het is een klein tegengewicht tegen de overdaad aan digitale prikkels. Maar het roept ook de vraag op: welke boodschap geven we onze kinderen als wij zelf voortdurend met schermen bezig zijn? Na een lezing van de schrijver Yuval Noah Harari over dit thema, ben ik mijn eigen schermgedrag gaan observeren. Ik zag hoeveel informatie ik op een dag tot me neem, en hoe weinig tijd ik overhoud voor verstilling. Als gevolg daarvan haalde ik apps van mijn telefoon en stelde ik mijn eigen schermgebruik bij.

De natuur trekt zich in de herfst terug. Misschien is het tijd dat wij dat ook doen, om onszelf af en toe een ‘informatiedieet’ te gunnen. Er is veel ruis. Laten we daar bewust van worden.